Ontwerpen naar Klimaatextremen.

16
januari
2024

Hoe extreem weer impact kan hebben op onze leefomgeving werd
recent weer zeer duidelijk. Zowel droge als zeer natte perioden worden steeds
intenser. Angstaanjagende wake-up calls, waarbij bewoners weerloos lijken tegenover
de kracht van water. Tegelijkertijd zet het aan tot denken over hoe extreme
situaties beter op te vangen.  Misschien
lijkt het vooral recent onder de aandacht, maar het is eigenlijk helemaal niet nieuw;
het is al jaren dagelijkse praktijk voor ons als ontwerpers; Anticiperen op
klimaatverandering.


We ontwerpen bijvoorbeeld aan ‘sponswerking’ in woonwijken
en bedrijvenparken (regenwater remmen, bufferen en geleidelijk vrijgeven.) Of
aan groenere omgevingen die zowel koeler zijn bij hitte als absorberender bij
regenval. Soms maken we het bewust zichtbaar; op schoolpleinen laten we
kinderen zien dat je water soms even gericht ruimte moet geven.  


Maar meestal zullen de aspecten van klimaat-adaptief
ontwerpen de voorbijgangers van onze gebouwen (gelukkig) ontgaan; Vaak zijn voorzorgsmaatregelen niet heel zichtbaar en leven we gelukkig niet in constante ervaring van risico's. Desondanks proberen onze ontwerpen in het ergste geval mensen te beschermen tegen acute
problemen en bewijzen doordachte ontwerpconcepten hun noodzaak.


Zo ook aan de Kanonsteeg op het Kraanbolwerk in Zwolle. In Zwolle
zijn partijen waaronder bij uitstek de gemeente zelf, zeer actief op het gebied
van klimaatadaptatie en hoogwaterbescherming, en dat is gezien de ligging van
de stad in een rivierendelta zeer begrijpelijk. Lopend over het Kraanbolwerk
ervaar je als oplettende bezoeker bijvoorbeeld vele trapjes en hoogteverschillen
in het terrein; gebouwen zijn opgetild tot een veilig niveau.

Ons ontwerp voor 14 sociale huurappartementen ligt op de
grens van de oude stad en het Kraanbolwerk, omsloten door Derde Bredehoek,
Kanonsteeg, Thorbeckegracht en Friesewal. Een heel compact perceel, waarin geen
plaats was om het gebouw op te kunnen tillen.  


Zodoende lieten wij ons inspireren door de sleuven in de
muren aan weerszijden van de stegen. In hoogwaterperioden voor de komst van de
afsluitdijk plaatste men hierin schotten ter afdichting. Een systeem dat we
herintroduceerden en optimaliseerden. Het project bestaat eenvoudig gezegd uit
een waterdichte ‘bak’ die rondom wordt afgesloten door schotten. Daarbinnen
vallen bijvoorbeeld alle toegangsdeuren en het is uitgewerkt tot in de
riolering en detaillering om weerstand te kunnen bieden als water ooit een
hoogte zou bereiken tot 1,2 meter boven maaiveld of 3m! boven NAP.


Laten we hopen dat dit nooit nodig blijkt; een dergelijke
catastrofe zou het volledige centrum van Zwolle blank zetten... In dat geval
blijft het goed te weten dat er is nagedacht over soms toch heel onzichtbare bescherming. 

nw hofvliet.
Renovatie

Bekijk project